اگر مرد خانه از قربانی کردن سر باز زند، آیا زن میتواند برای خود و خانوادهاش قربانی کند؟
سوال اگر مرد خانه بدون هیچ سببی از ادای قربانی در عید قربان خودداری کند، آیا همسرش میتواند از شخصی دیگر بخواهد که برایش قربانی تهیه کرده و سپس به نیابت از خودش و خانوادهاش ذبح نماید؟ آیا این قربانی قبول است؟ خواهش میکنم بر اساس قرآن و سنت توضیح دهید. اگر مرد خانه بدون…
سوال
اگر مرد خانه بدون هیچ سببی از ادای قربانی در عید قربان خودداری کند، آیا همسرش میتواند از شخصی دیگر بخواهد که برایش قربانی تهیه کرده و سپس به نیابت از خودش و خانوادهاش ذبح نماید؟ آیا این قربانی قبول است؟ خواهش میکنم بر اساس قرآن و سنت توضیح دهید.
الحمدلله.
قربانی عبادتی است که شرع به آن ترغیب نموده بی آنکه تفاوتی میان مرد و زن یا متاهل و مجرد بگذارد و عموم نصوص وارده دربارهی قربانی بدون هیچ تخصیص یا تقییدی دال بر همین است.
بنابراین اگر زن توانایی مالی داشت مستحب است که از مال خودش برای خود و خانوادهاش قربانی کند به ویژه اگر مرد خانه از ادای این شعیره خودداری کند.
ابن حزم ـ رحمه الله ـ در المحلی (۶/ ۳۷) میگوید: «قربانی برای مسافر مانند مقیم است، و همینطور برای زن؛ زیرا الله تعالی فرموده است: وَافْعَلُوا الْخَيْرَ (و کار خیر انجام دهید). قربانی نیز کار خیر است و همهی کسانی که نام بردیم محتاج به انجام خیرند و این برایش مستحب است، و بر اساس قول رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ که در مورد قربانی ذکر نمودیم و ایشان صحرانشین را از شهرنشین و مسافر را از مقیم و مرد را از زن خاص نگردانده، بنابراین تخصیص چیزی از آن باطل است و جایز نیست».
در دایرة المعارف فقهی (۵/ ۸۱) آمده است: مرد بودن شرط وجوب و استحباب نیست، بنابراین همانطور که بر مردان واجب است بر زنان نیز واجب است؛ زیرا ادلهی وجوب یا استحباب شامل همه است.
بنابراین: اگر مرد سرپرست خانه از ادای این شعیره سر باز زد، زن میتواند خودش یا از طریق شخصی که برای خرید و ذبح آن وکیل میکند آن را انجام دهد، و فرقی ندارد که شوهرش از این کار خبر داشته باشد یا خیر، اجازه دهد یا خیر؛ زیرا قربانی در حق همه سنت است و اگر مرد خانه از انجامش خودداری کرد زن میتواند انجامش دهد.
پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ میفرماید: ای مردم، بر هر خانوادهای در هر سال یک قربانی است… به روایت احمد (۱۷۲۱۶) و ابوداود (۲۷۸۸) و آلبانی در صحیح ابی داود آن را حسن دانسته است.
خطیب شربینی از صاحب العدة نقل کرده که میگوید: و این سنتی است کفایه، که اگر اهل خانه چند تن باشند، اگر یکی از اهل خانه انجامش دهد به جای بقیه کافی است، و گرنه سنت عین است.
مغنی المحتاج (۶/ ۱۲۳).