حکم تبریک گفتن روز عید و دست دادن و در آغوش گرفتن یکدیگر پس از نماز
سوال تبریک گفتن عید چه حکمی دارد؟ همینطور حکم مصافحه و در آغوش گرفتن یکدیگر پس از نماز عید چیست؟ الحمدلله. از صحابه ـ رضی الله عنهم ـ نقل است که عید را با لفظ تَقَبّل اللهُ مِنّا وَمِنکُم به یکدیگر تبریک می‌گفتند. از جُبیر بن نُفیر روایت است که گفت: اصحاب رسول الله ـ…
سوال
الحمدلله.
از صحابه ـ رضی الله عنهم ـ نقل است که عید را با لفظ
تَقَبّل اللهُ مِنّا وَمِنکُم به یکدیگر تبریک می‌گفتند.
از جُبیر بن نُفیر روایت است که گفت: اصحاب رسول
الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ هرگاه در روز عید با
یکدیگر دیدار می‌کردند به یکدیگر می‌گفتند:
تَقَبّل اللهُ مِنّا و مِنك (الله از ما و شما بپذیرد) حافظ ابن حجر
می‌گوید: سند آن حسن است.
امام احمد ـ رحمه الله ـ می‌گوید: اشکالی ندارد که
در روز عید شخص به شخص مقابل بگوید: تَقَبّل
اللهُ مِنّا و مِنك. این را ابن قدامه در المغنی نقل کرده است.
از شیخ الاسلام ابن تیمیه پرسیده شد:
آیا تبریک گفتن عید و آنچه مردم در این روز بر زبان
می‌آورند و می‌گویند: عید شما مبارک و مانند آن اصل و
اساسی در شریعت دارد یا خیر؟ و اگر اساسی در
شریعت دارد [برای تبریک] چه باید گفته شود؟
ایشان پاسخ داد:
اما تبریک گفتن روز عید که مردم هنگام دیدار با هم
پس از نماز عید به یکدیگر می‌گویند: تَقَبّل اللهُ مِنّا وَمِنکُم، یا می‌گویند:
خداوند این روزها را تکرار کند، و مانند آن، از گروهی از صحابه
روایت شده که چنین می‌کردند و امامانی همچون احمد و
دیگران آن را جایز دانسته‌اند، اما امام احمد می‌گوید: من
زودتر به کسی چنین نمی‌گویم، اما اگر کسی زودتر به
من چنین گفت پاسخ [تبریک] او را می‌گویم، زیرا پاسخ
خوش آمدگویی واجب است، اما آغاز تبریک سنتی نیست که
به ما امر کرده باشند، اما از آن نهی نیز نشده، بنابراین
کسی که آن را انجام دهد [در میان سلف] الگویی دارد و
کسی که انجامش ندهد نیز پیشوایی دارد فتاوی
ابن تیمیه (۲/ ۲۲۸).
و از شیخ ابن عثیمین
ـ رحمه الله ـ پرسیده شد: تبریک عید چه حکمی دارد؟ و
آیا این تبریک صیغه‌ی خاصی دارد؟
ایشان پاسخ دادند:
تبریک گفتن عید جایز است، اما لفظ خاصی
ندارد، بلکه هر تبریکی که طبق عادت به یکدیگر می‌گویند
اگر [لفظ آن] گناه نباشد جایز است.
ایشان همچنین می‌گوید:
تبریک عید از برخی صحابه ـ رضی الله عنهم ـ
سر زده است و بر فرض آنکه چنین کاری نکرده باشند باز هم این کار
از جمله امور عادی است که مردم به آن خو گرفته‌اند و با فرا رسیدن
عید و کامل شدن روزه و قیام به یکدیگر تبریک
می‌گویند.
همینطور از ایشان پرسیدند: دست دادن و در آغوش
گرفتن و تبریک پس از نماز عید چه حکمی دارد؟
ایشان پاسخ دادند:
این کارها اشکالی ندارد، زیرا مردم این
کارها را از روی تعبد یا تقرب به الله عزوجل انجام نمی‌دهند،
بلکه از روی عادت و بزرگداشت و احترام یکدیگر انجامش می‌دهند،
و هر عادتی تا وقتی که در شریعت نهی از آن وارد نشده اصل
بر مباح بودنش هست.
مجموع فتاوی ابن عثیمین (۱۶/
۲۰۸ – ۲۱۰).
