प्रश्नः

ख्रिस्ती ज्ञानशास्त्र म्हणजे काय?

उत्तरः

ख्रिस्ती ज्ञानशास्त्र नावाची कोणतीही वस्तुस्थिती नाही, कारण खरे ख्रिस्ती लोक आणि ज्ञानशास्त्र ह्या परस्पर अनन्य विश्वास प्रणाली आहेत. ख्रिस्ती असण्याचा अर्थ काय असावा हा ज्ञानशास्त्राच्या तत्त्वांचा विरोध आहे. म्हणून, काही ज्ञानशास्त्रामध्ये ख्रिस्ती असल्याचा दावा केला जात असला, तरी खरेतर ते निश्‍चितच गैर ख्रिस्ती आहेत.

पहिल्या तीन शतकांमधील प्रारंभिक चर्चला धमकावणारा कदाचित ख्रिस्ती ज्ञानशास्त्र हे सर्वात धोकादायक पाखंडी मत होते. प्लेटोसारख्या तत्त्वज्ञानांच्या प्रभावामुळे, ज्ञानशास्त्र दोन खोट्या जागांवर आधारित आहे. प्रथम, ते आत्मा आणि द्वैतवाद संबंधित बाबींचे समर्थन करतात. ज्ञानशास्त्रज्ञ असे ठासून सांगतात की ही बाब मूळतः वाईट आहे आणि आत्मा चांगला आहे. या अनुमानाच्या परिणामी, ज्ञानशास्त्रज्ञ असा विश्वास करतात की शरीरात जे काही घडले आहे, अगदी गंभीर पापदेखील, याचा काही अर्थ नाही कारण वास्तविक जीवन केवळ आत्मिक क्षेत्रामध्ये असते.

दुसरे म्हणजे, ज्ञानशास्त्रज्ञ असा दावा करतात की ज्ञान उन्नत आहे, हे “उच्च सत्य” काही विशिष्ट लोकांनाच ज्ञात आहे. ज्ञानशास्त्र हे ग्नोसिस या ग्रीक शब्दापासून उद्भवते ज्याचा अर्थ “माहित असणे” हा आहे. ज्ञानशास्त्रज्ञ पवित्र शास्त्रामधून नव्हे तर अस्तित्वात असलेल्या काही सामान्य स्वरूपाचे प्राप्त केलेले उच्च ज्ञान असल्याचा दावा करतात. ज्ञानशास्त्रज्ञ त्यांच्याकडे देवाबद्दलच्या असलेल्या उच्च आणि गहन ज्ञानामुळे स्वतःला इतर सर्वांपेक्षा उच्च असा विशेषाधिकार असलेल्या श्रेणीचे समजतात.

ख्रिस्तीत्व आणि ज्ञानशास्त्र यांच्यातील कोणत्याही सुसंगततेच्या कल्पनेला बदनामी करण्यासाठी केवळ त्यांच्या शिकवणींची विश्वासातील मुख्य सिद्धांताशी तुलना करणे आवश्यक आहे. तारणाच्या बाबतीत, ज्ञानशास्त्र शिकवते की दैवी ज्ञानाच्या अधिग्रहणाद्वारे तारण प्राप्त होते जे एखाद्याला अंधकाराच्या भ्रमातून मुक्त करते. जरी ते येशू ख्रिस्त आणि त्याच्या मूळ शिकवणींचे अनुसरण करण्याचा दावा करत असले, तरी ज्ञानशास्त्रज्ञ प्रत्येक वळणावर त्याला विरोध करतात. येशू ज्ञानाद्वारे तारण प्राप्तीविषयी काहीच बोलले नाही, परंतु त्याच्यावर विश्वास ठेवल्याने पापापासून तारण होते. “कारण कृपेनेच विश्वासाच्या द्वारे तुमचे तारण झालेले आहे आणि हे तुमच्या हातून झाले असे नाही, तर हे देवाचे दान आहे – कोणी आढ्यता बाळगू नये म्हणून कर्मे केल्याने हे झाले नाही.” (इफिसकरांस पत्र 2:8-9). शिवाय, ख्रिस्ताद्वारे देऊ केलेले तारण विनामूल्य आणि प्रत्येकाला मिळवता येण्याजोगे आहे (योहान 3:16), फक्त विशेष निवड प्राप्त झालेल्या काही निवडक लोकांकरिता नाही.

ख्रिस्तीत्व ठामपणे असे सांगते की सत्याचे एक स्रोत आहे आणि ते म्हणजे पवित्रशास्त्र, जिवंत देवाचे प्रेरणादायक, अयोग्य शब्द, विश्वास आणि अभ्यासाचा एकमेव अचूक नियम (योहान 17:17; तीमथ्याला दुसरे पत्र 3:15-17; इब्रीलोकांस पत्र 4:12). हे मानवजातीसाठी देवाचे लिखित प्रकटीकरण आहे आणि हे मनुष्याचे विचार, कल्पना, लेखन किंवा दृष्टांतून कधीही अधोरेखित होत नाही. दुसरीकडे, ज्ञानशास्त्रज्ञ, अनेक धार्मिक विवेचनांचा वापर करून ज्ञानशास्त्रज्ञ सुसामाचार या नावाने ओळखला जाणारा ‘पवित्र शास्त्रामधील हरवलेली पुस्तके’ बनावट संग्रह असल्याचा दावा केला जातो. कृतज्ञतापूर्वक, जे येशू ख्रिस्त, तारण, देव आणि इतर महत्त्वपूर्ण ख्रिश्चन सत्य याबद्दल खोटी शिकवण पाळणाऱ्यांचे समर्थन करतात, म्हणून या रहस्यावादी पुस्तकांना मान्यता देण्यासाठी सुरुवातीच्या चर्चचे वडील एकमत झाले होते. ज्ञानशास्त्रज्ञ “सुसामाचार” आणि पवित्र शास्त्रामध्ये असंख्य विरोधाभास आहेत. जरी तथाकथित ख्रिस्ती ज्ञानशास्त्रज्ञ पवित्र शास्त्रामधून उदाहरण म्हणून उल्लेख करतात, तेव्हा ते आपल्या तत्त्वज्ञानाशी सुसंगत होण्यासाठी अध्याय आणि अध्यायांचे काही भाग पुन्हा लिहितात, ज्याला शास्त्र वचनांद्वारे काटेकोरपणे निषिद्ध आणि चेतावणी देण्यात आली आहे. (अनुवाद 4:2,12:32; नीतिसूत्रे 30:6; प्रकटीकरण 22:18-19).

येशू ख्रिस्त ह्या व्यक्तिरेखाचे आणखी एक बाजू आहे जिथे ख्रिस्तीत्व आणि ज्ञानशास्त्रामध्ये भिन्नता आहे. ज्ञानशास्त्रज्ञ असा विश्वास करतात की येशूचे भौतिक शरीर वास्तविक नाही, तर केवळ शारीरिक असे “दिसत होते”. आणि त्याचा आत्मा त्याच्या बाप्तिस्मा होताना त्याच्यावर उतरला, परंतु वधस्तंभावर चढवण्या आधी त्याला सोडून गेला. अशा प्रकारच्या विचारांमुळे केवळ येशूची खरी मानवता नष्ट होत नाही तर प्रायश्चित्त देखील होते, कारण येशू केवळ खरा देवच नाही तर खरोखर मानव (आणि शारीरिकदृष्ट्या खरा) मनुष्य होता ज्याने खरोखर वधस्तंभावर दु: ख सहन केले आणि पापासाठी स्वीकार्य वैकल्पिक बलिदान देऊन मरण पावला. (इब्रीलोकांस पत्र 2:14-17). येशूचा बायबलसंबंधी दृष्टिकोन त्याच्या संपूर्ण मानवतेची आणि त्याच्या पूर्ण देवपणाची पुष्टी करतो.

ज्ञानशास्त्र रहस्यमय, अंतर्ज्ञानी, व्यक्तिनिष्ठ, अंतर्भूत, सत्याकडे भावनिक दृष्टिकोन यावर आधारित आहे जे मुळीच नवीन नाही. हे खूप जुने आहे, काही प्रमाणात एदेन बागेत परत जाण्याकडे, जिथे सैतानाने देवाला आणि त्याने बोलल्या वाचनाविषयी प्रश्न विचारले आणि त्याने आदाम आणि हव्वा यांना नाकारण्यास आणि खोटे बोलण्यास भाग पडले. तो “आज गर्जना करणाऱ्या सिंहाप्रमाणे एखाद्याला खाऊन टाकण्यासाठी शोधण्यासाठी फिरत आहे (पेत्राचे पहिले पत्र 5: 8). तरीही तो देव आणि पवित्र शास्त्राविषयी प्रश्न विचारतो आणि आपल्या जाळ्यात तो निष्पाप आणि शास्त्रज्ञान नसलेल्यांना किंवा इतरांपेक्षा विशेष, अद्वितीय आणि श्रेष्ठ वाटण्यासाठी वैयक्तिक साक्ष मिळवण्याच्या प्रयत्नात आहे. चला प्रेषित पौलाचे अनुसरण करू या ज्याने “सर्व गोष्टींची कसोटी घेण्यास” सांगितले. चांगल्या गोष्टींना धरुन ठेवा (थेस्सलनीकाकरांस पहिले पत्र 5:21) आणि या प्रत्येकाची तुलना देवाचे वचन जे केवळ सत्य आहे त्याच्याशी करून आपण हे सर्व करू शकतो.