Soru

İsa Yahudi miydi?

Yanıt

Günümüzde interneti araştırınca Nasıralı İsa’nın gerçekten Yahudi olup olmadığı konusunda büyük bir görüş ayrılığı olduğunu görüyoruz. Bu soruyu yeterli bir şekilde yanıtlamadan önce, başka bir soru sormalıyız: Kim (ya da ne) Yahudi’dir? Bu sorunun bile anlaşmazlık uyandıran öğeleri vardır ve yanıt da, yanıtı kimin verdiğine bağlıdır. Ama, Yahudiliğin, Ortodoks, Muhafazakâr ve Reformcu olmak üzere ana mezhepleri büyük bir olasılıkla, “Yahudi, annesi Yahudi olan biridir ya da Yahudiliği kabul etmek için resmi süreçten geçmiş olan birisidir” şeklinde görüş birliğindedir.

İbrani Kutsal Kitabı’nın hiçbir yerinde kesin bir şekilde anne soyunun kullanılması gerektiğini söylemediği halde, modern hahamsal Yahudilik, Tevrat’ta Yasa’nın Tekrarı 7:1-5; Levililer 24:10 ve Ezra 10:2-3 gibi birkaç ayetten bunun anlaşıldığını ya da bunun ima edildiğine inanır. Bunun yanı sıra, Kutsal Yazılar’da (Moavlı Rut gibi; bkz. Rut 1:16) Yahudi olmayanların Yahudiliği kabul etmelerine ve etnik bir Yahudi kadar Yahudi sayıldığına dair birkaç örnek bulunmaktadır.

Bu yüzden iki soruyu ele alalım: İsa etnik olarak Yahudi miydi? Ve İsa dindar bakımdan dinin gereklerini yerine getiren bir Yahudi miydi?

İsa etnik olarak Yahudi miydi yoksa annesi mi Yahudi’ydi? İsa’nın Kendini zamanındaki Yahudiler’le, fiziksel halkı ve oymağı ve (hatalarını düzelttiği halde) dinleriyle özdeşleştirdiği kesindir. Tanrı O’nu Yahudiye’ye mahsustan göndermişti: “Kendi yurduna [Yahudiye’ye], geldi, ama kendi halkı [Yahudiye] O’nu kabul etmedi. Kendisini kabul edip adına iman edenlerin hepsine Tanrı’nın çocukları olma hakkını verdi” (Yuhanna 1:11-12) ve açıkça, “Siz [Yahudi olmayanlar] bilmediğinize tapıyorsunuz, biz [Yahudiler] bildiğimize tapıyoruz. Çünkü kurtuluş Yahudiler’dendir” demişti (Yuhanna 4:22).

Yeni Antlaşma’nın ilk ayeti İsa’nın etnik olarak Yahudi olduğunu açıkça bildirir. “İbrahim oğlu, Davut oğlu İsa Mesih’in soy kaydı şöyledir:” (Matta 1:1). “Rabbimiz’in Yahuda oymağından geldiği açıktır” diyen İbraniler 7:14 gibi ayetlerden İsa’nın “Yahudi” isminin kaynaklandığı Yahuda oymağından geldiği açıktır. Peki, ya İsa’nın annesi Meryem? Luka 3’cü bölümde yer alan soyağacında, Meryem’in doğrudan Kral Davut’un soyundan geldiğini açıkça görüyoruz, bu da İsa’nın etnik olarak Yahudi olduğu konusundaki tüm kuşkuları gidermenin yanı sıra, İsa’ya Yahudi tahtına çıkma yasal hakkını vermişti.

Ve İsa dinin gereklerini yerine getiren bir Yahudi miydi? “Yusuf’la Meryem, Rab’bin Yasası’nda öngörülen her şeyi yerine getirmişlerdi” (Luka 2:39). Akrabası olan Zekeriya ve Elizabet de Rab’bin tüm buyruk ve kurallarını eksiksizce uygulardı (Luka 1:6), böylece büyük bir olasılıkla ailelerinin tümünün Yahudi inançlarını epey ciddiye aldıklarını görebiliyoruz.

İsa, Dağdaki Vaaz’da (Matta 5–7),Kutsal Yasa’yı ya da peygamberlerin sözlerinin yetkisinin Tanrı’nın Egemenliği’nde (Matta 5:19-20) bile geçerli olduğunu sürekli olarak onaylamıştır (Matta 5:17). Sinagoga düzenli olarak giderdi (Luka 4:16) ve Kendi zamanındaki diğer Yahudiler O’nun öğretisine saygı duyardı (Luka 4:15). Yeruşalim’deki Yahudi tapınağında öğretide bulunmuştu (Luka 21:37) ve eğer Yahudi olmasaydı, Tapınağın o bölümüne gitmesine kesinlikle izin verilmezdi (Elçilerin İşleri 21:28-30).

İsa, dinin gereklerini yerine getiren bir Yahudi olduğunu hareketleriyle de gösterdi. Buyrukların bir hatırlatıcısı olarak (Çölde Sayım 15:37-39) kıyafetlerine tzitzit (püsküller) takardı (Luka 8:44; Matta 14:36) . Fısıh Bayramı’nı kutlamış (Yuhanna 2:13) ve bu çok önemli Yahudi bayramında Yeruşalim’e gitmişti (Yasa’nın Tekrarı 16:16). Tevrat’ın gerektirdiği gibi, Sukkot adı verilen Çardaklar Bayramı’nı kutlamış (Yuhanna 7:2, 10) ve Yeruşalim’e gitmişti (Yuhanna 7:14). Hanukka, Tapınağın Açılışını Anma Bayramı (Yuhanna 10:22) ve Yahudiler’in bir bayramı olan Roş Aşana’yı (Yuhanna 5:1) da büyük bir olasılıkla kutladı. Bunu yapmak Tevrat’ta buyrulmamış olmasına karşın, her iki bayramda da Yeruşalim’e gitti. İsa’nın Kendisini bir Yahudi (Yuhanna 4:22) ve Yahudiler’in Kralı (Markos 15:2) olarak gördüğü açıktı. İsa, doğumundan son Fısıh Yemeği’ne kadar (Luka 22:14-15) Yahudiliğin gereklerini yerine getiren bir Yahudi olarak yaşadı.