प्रश्नः

चिंतनशील अध्यात्म म्हणजे काय?

उत्तरः

चिंतनशील अध्यात्म ही पवित्र शास्त्रसंबंधी, ईश्वरकेंद्रित जीवन जगण्याची इच्छा असलेल्या कोणत्याही व्यक्तीसाठी अत्यंत धोकादायक प्रथा आहे. हे सामान्यतः उदयोन्मुख चर्च चळवळीशी संबंधित आहे, जे खोट्या शिकवणींनी मुक्त झाले आहे. हे अनेक भिन्न गटांद्वारे देखील वापरले जाते ज्यांचे ख्रिस्ती धर्माशी संबंध कमी आहेत.

व्यवहारात, चिंतनशील अध्यात्म प्रामुख्याने ध्यानावर केंद्रित आहे, जरी पवित्र शास्त्रसंबंधी दृष्टीकोनातून ध्यान यातून होत नाही. यहोशवा 1:8 सारखे परिच्छेद खरं तर आपल्याला चिंतन करण्यास प्रोत्साहित करतात: “नियमशास्त्राचा हा ग्रंथ तुझ्या मुखी सदैव असू दे; त्यात जे काही लिहिले आहे ते तू काळजीपूर्वक पाळ आणि रात्रंदिवस त्याचे मनन कर, म्हणजे तुझा मार्ग सुखाचा होईल व तुला यश:प्राप्ती घडेल.” लक्षात घ्या कि ध्यान करण्याचे केंद्र देवाचे वचन काय असावे. चिंतनशील अध्यात्म-आधारित ध्यान कोणत्याही गोष्टीवर केंद्रित नाही, अक्षरशः एका अभ्यासकाला त्याचे मन पूर्णपणे रिकामे करण्यासाठी, फक्त “होण्यासाठी” प्रोत्साहित केले जाते. गृहीत धरले जाते कि हे एखाद्याला मोठ्या आध्यात्मिक अनुभवासाठी उघडण्यास मदत करते. तथापि, पवित्र शास्त्रात आपल्याला आपले मन ख्रिस्ताच्या विचारात रुपांतरित करण्यासाठी, त्याचे मन असण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. आपले मन रिकामे करणे हे अशा सक्रिय, जागरूक परिवर्तनाच्या विरुद्ध आहे.

चिंतनशील अध्यात्म देवाबरोबर गूढ अनुभवाच्या शोधासाठी देखील प्रोत्साहित करते. गूढवाद हा असा विश्वास आहे की देवाचे ज्ञान, आध्यात्मिक सत्य आणि अंतिम वास्तविकता व्यक्तिपरक अनुभवातून मिळवता येते. अनुभवात्मक ज्ञानावरील हा भर पवित्र शास्त्राचा अधिकार नष्ट करतो. आपण देवाला त्याच्या वचनाप्रमाणे ओळखतो. “प्रत्येक परमेश्वरप्रेरित शास्त्रलेख सद्बोध, दोष दाखवणे, सुधारणूक, नीतिशिक्षण ह्यांकरता उपयोगी आहे, ह्यासाठी की, देवाचा भक्त पूर्ण होऊन प्रत्येक चांगल्या कामासाठी सज्ज व्हावा.” (2 तीमथ्य 3:16-17). देवाचे वचन पूर्ण आहे. गूढ अनुभवांद्वारे देव त्याच्या वचनात अतिरिक्त शिकवणी किंवा सत्य जोडतो यावर विश्वास ठेवण्याचे कारण नाही. त्याऐवजी, आपला विश्वास आणि देवाबद्दल आपल्याला जे माहित आहे ते वस्तुस्थितीवर आधारित आहे.

सेंटर फॉर कॉन्टेम्प्लेटिव्ह स्पिरिच्युअलिटीची वेबसाईट त्याचा सारांश देते: “आपण विविध धर्मनिरपेक्ष आणि धार्मिक पार्श्वभूमीतून आलो आहोत आणि आपण प्रत्येकजण आध्यात्मिक सराव आणि जगातील महान आध्यात्मिक परंपरांच्या अभ्यासाद्वारे आपला प्रवास समृद्ध करण्याचा प्रयत्न करतो. आपण सर्व सृष्टीमध्ये व्याप्त असलेल्या प्रेमळ आत्म्याच्या जवळ जाण्याची इच्छा करतो आणि जे सर्व प्राण्यांसाठी आपल्या करुणेची प्रेरणा देते.” अशा ध्येयांबद्दल पवित्र शास्त्रसंबंधी काहीही नाही. जगाच्या “आध्यात्मिक परंपरा” चा अभ्यास करणे निरर्थक आहे कारण ख्रिस्ताला श्रेष्ठ मानणारी इतर कोणतीही आध्यात्मिक परंपरा असत्य आहे. देवाच्या जवळ येण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे त्याने ठरवलेल्या मार्ग जो येशू ख्रिस्त आणि त्याचे वचन आहे.