प्रश्नः

सदूकी आणि परुशी यांच्यामध्ये काय फरक आहेत?

उत्तरः

शुभवर्तमानामध्ये बहुतेकदा सदूकी आणि परूशी यांचा उल्लेख आढळतो, आणि येशुंचा त्यांच्याशी जवळजवळ सतत संघर्ष करत असल्याचे दिसते. सदूकी आणि परुशी यांचा इस्राएलमधील यहुदी लोकांचा शासक वर्ग होता. या दोन गटांमध्ये काही समानता आहेत परंतु त्यांच्यातील महत्त्वपूर्ण फरक देखील आहेत.

परूशी आणि सदूकी हे ख्रिस्ताच्या काळात यहुदी धर्मातील दोन्ही धार्मिक पंथ होते. दोन्ही गटांनी मोशे आणि नियम शास्त्राचा सन्मान केला आणि त्या दोघांकडे राजकीय शक्तीचे मोजमाप होते. प्राचीन इस्राएलच्या 70 सदस्यीय सर्वोच्च न्यायालयाच्या महासभेमध्ये सदूकी आणि परूशी दोघांचे सदस्य होते.

परूशी आणि सदूकी यांच्यातील फरक आम्हाला शास्त्राच्या दोन परिच्छेदांद्वारे आणि परुशांच्या विद्यमान लेखनाद्वारे ज्ञात होतात. धार्मिकदृष्ट्या, एक सैद्धांतिक क्षेत्रात सदूकी अधिक पुराणमतवादी होते: त्यांनी पवित्र शास्त्राच्या मजकुराच्या शाब्दिक अर्थ लावण्याचा आग्रह धरला; दुसरीकडे, परुश्यांनी मौखिक परंपरेला देवाच्या लिखित वचनाला समान अधिकार दिला. जर सदुकींना तनाखमध्ये आज्ञा सापडली नाही तर त्यांनी ती मानवनिर्मित म्हणून फेटाळून लावली.

परूशी आणि सदूकींचे शास्त्राविषयीचे भिन्न मत पाहता, त्यांनी काही सिद्धांतांवर वाद घातला यात आश्चर्य नाही. सदूकींनी मृतांच्या पुनरुत्थानावरील विश्वास नाकारला (मत्तय 22:23; मार्क 12:18-27; प्रेषित 23:8), परंतु परुश्यांनी पुनरुत्थानावर विश्वास ठेवला. सदूकींनी मरणोत्तर जीव नाकारला आणि असे मानले की आत्मा मृत्यूच्या वेळी नष्ट झाला, परंतु परूश्यांनी नंतरच्या जीवनावर आणि व्यक्तींसाठी योग्य बक्षीस आणि शिक्षेवर विश्वास ठेवला. सदूकींनी अदृश्य, आध्यात्मिक जगाची कल्पना नाकारली, परंतु परुश्यांनी आध्यात्मिक क्षेत्रात देवदूत आणि भुते यांचे अस्तित्व शिकवले.

प्रेषित पौलाने त्यांच्या तावडीतून सुटण्यासाठी परूशी आणि सदूकी यांच्यातील धर्मशास्त्रीय फरकांचा हुशारीने वापर केला. पौलाला यरुशलेममध्ये अटक करण्यात आली होती आणि तो महासभेपुढे आपला बचाव करत होता. न्यायालयात काही सदूकी आणि इतर परूशी आहेत हे जाणून पौलाने हाक मारली, “माझ्या भावांनो, मी परुशी आहे, परुश्यांमधून आलो आहे. मृतांच्या पुनरुत्थानाच्या आशेमुळे मी चाचणीवर उभा आहे” (प्रेषितांची कृत्ये 23:6). पौलाने पुनरुत्थानाचा उल्लेख केल्याने परूशी आणि सदूकी यांच्यात वाद निर्माण झाला, विधानसभेचे विभाजन झाले आणि “मोठा गोंधळ” झाला (वचन 9). रोमन कमांडर ज्याने कारवाई पाहिली त्यांनी पौलाला त्यांच्या हिंसेपासून वाचवण्यासाठी त्यामध्ये सैन्य पाठवले (वचन 10).

सामाजिकदृष्ट्या, सदूकी परूश्यांपेक्षा अधिक उच्चभ्रू आणि कुलीन होते. सदूकी हे श्रीमंत आणि अधिक शक्तिशाली पदांवर होते. मुख्य याजक आणि महायाजक सदूकी होते आणि त्यांनी महासभेच्या बहुसंख्य जागा सांभाळल्या होत्या. परूशी सामान्य कामगार लोकांचे अधिक प्रतिनिधी होते आणि त्यांना जनतेचा आदर होता. सदूकींचे सत्तास्थान यरुशलेममधील मंदिर होते; परूश्यांनी सभास्थानांवर नियंत्रण ठेवले. सदूकी रोमशी मैत्रीपूर्ण होते आणि परूशी लोकांपेक्षा रोमन कायद्यांना अधिक अनुकूल होते. परुशांनी अनेकदा हेलेनायझेशनला विरोध केला, परंतु सदूकींनी त्याचे स्वागत केले.

कदाचित पूर्वीच्या तोंडी परंपरेला प्राधान्य दिल्यामुळे येशूने सदूकी लोकांपेक्षा परूश्यांशी अधिक धावपळ केली होती. “तुम्ही देवाच्या कायद्याकडे दुर्लक्ष करता आणि स्वतःची परंपरा बदलता,” असे येशू त्यांना म्हणाला (मार्क 7:8, एनएलटी; मत्तय 9:14; 15:1-9; 23:5, 16, 23, मार्क 7:1–23 देखील पहा; आणि लूक 11:42). सदूकी बहुतेक वेळा धर्मापेक्षा राजकारणाशी अधिक संबंधित असल्यामुळे, जोपर्यंत तो अवांछित रोमन लक्ष वेधू शकेल आणि यथास्थित अस्वस्थ करेल अशी भीती त्यांना वाटली नाही तोपर्यंत त्यांनी येशूकडे दुर्लक्ष केले. त्या वेळीच सदूकी आणि परुशी यांनी आपले मतभेद बाजूला ठेवले, एकत्र आले आणि ख्रिस्ताला ठार मारण्याचा कट रचला (योहान 11:48-50; मार्क 14:53; 15:1).

यरुशलेमचा नाश झाल्यानंतर एक गट म्हणून सदूकीचे अस्तित्व संपुष्टात आले, परंतु परुश्यांचा वारसा कायम राहिला. किंबहुना, मिशनाह म्हणजे मंदिराच्या विध्वंसाच्या पलीकडे यहूदी धर्म चालू ठेवण्याच्या संदर्भात एक महत्त्वाचा दस्तऐवज याचे संकलन करण्यासाठी परूशी जबाबदार होते. अशाप्रकारे परुश्यांनी आधुनिक काळातील रब्बीन यहुदी धर्माची पायाभरणी केली.