प्रश्नः

धर्म आणि अध्यात्म यात काय फरक आहे?

उत्तरः

धर्म आणि अध्यात्म यामधील फरक शोधण्यापूर्वी आपण प्रथम दोन शब्दांचे अर्थ स्पष्ट केले पाहिजेत. धर्माची व्याख्या “देव किंवा देवतांची उपासना करण्याच्या श्रद्धा, सामान्यत: आचरण आणि विधीद्वारे व्यक्त केली” किंवा “विश्वास, उपासना इत्यादी कोणतीही विशिष्ट प्रणाली, ज्यात बहुतेकदा नीतिशास्त्र सामील असते.” अध्यात्माची व्याख्या अशी केली जाऊ शकते “अध्यात्मिक, अ-भौतिक असण्याची गुणवत्ता किंवा वस्तुस्थिती” किंवा “विचार, जीवन इत्यादींमध्ये दर्शविल्याप्रमाणे प्रामुख्याने आध्यात्मिक चारित्र्यगुण.; आध्यात्मिक प्रवृत्ती किंवा स्वर.” थोडक्यात सांगायचे तर, धर्म हा विश्वास आणि विधींचा एक संच आहे जो एखाद्या व्यक्तीला देवाबरोबर योग्य नात्यामध्ये येण्याचा दावा करतो आणि अध्यात्ममध्ये भौतिक / पार्थिव गोष्टी ऐवजी आध्यात्मिक गोष्टींवर आणि आध्यात्मिक जगावर लक्ष केंद्रित केले जाते.

धर्माबद्दलचा सर्वात सामान्य गैरसमज असा आहे की ख्रिस्ती धर्म हा इस्लाम, यहुदी, हिंदू धर्म इ. सारखा दुसरा धर्म आहे. दुर्दैवाने, ख्रिस्ती धर्माचे अनुयायी असल्याचा दावा करणारे बरेच जण ख्रिस्ती धर्म पाळत होते जसे की हा एक धर्म होता. बर्‍याच लोकांसाठी, ख्रिस्ती धर्म हा नियम व विधींच्या समूहाशिवाय दुसरे काहीही नाही ज्याचे पालन एखाद्या व्यक्तीला मृत्यूनंतर स्वर्गात जाण्यासाठी करावे लागते. ते खरे ख्रिस्ती नाहीत. खरे ख्रिस्तीत्व हा धर्म नाही; त्याऐवजी, येशू ख्रिस्तला विश्वासाने कृपेद्वारे तारणारा-मसिहा म्हणून स्वीकारने हे देवाशी एक योग्य नाते आहे. होय, ख्रिस्ती धर्माचे पालन करण्यासाठी “विधी” आहेत (उदा. बाप्तिस्मा आणि समन्वय). होय, ख्रिस्ती धर्माचे पालन करण्यासाठी “नियम” आहेत (उदा. खून करू नका, एकमेकांवर प्रेम करा इ.). तथापि, हे विधी आणि नियम ख्रिस्ती धर्माचे मुलतत्व नाहीत. ख्रिस्ती धर्माचे विधी आणि नियम तारणप्राप्तीचा परिणाम आहेत. जेव्हा आम्ही येशू ख्रिस्ताद्वारे तारण प्राप्त करतो, तेव्हा आम्ही तो विश्वास प्रगट करण्यासाठी बाप्तिस्मा घेतो. ख्रिस्ताच्या बलिदानाच्या स्मरणार्थ आपण सहभागिता पाळत आहोत. आम्ही देवाबद्दलचे प्रेम आणि त्याने जे कार्य केले त्याबद्दल कृतज्ञता दाखवण्यासाठी काय करावे नी काय करू नये या सूची चे अनुसरण करतो.

अध्यात्माबद्दलचा सर्वात सामान्य गैरसमज असा आहे की अध्यात्माचे बरेच प्रकार आहेत आणि सर्व तितकेच वैध आहेत. असामान्य भौतिक स्थितीत मनन करणे, निसर्गाशी संवाद साधणे, आत्मिक जगाशी संभाषण करणे इत्यादी., कदाचित “अध्यात्मिक” वाटू शकतात परंतु खरेतर ते खोटे अध्यात्म आहेत. येशू ख्रिस्ताद्वारे तारण प्राप्त झाल्यामुळे खरे अध्यात्म म्हणजे देवाचा पवित्र आत्मा प्राप्त करने. सत्य अध्यात्म हे फळ आहे जे पवित्र आत्मा एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनात उत्पन्न करतो: प्रेम, आनंद, शांती, संयम, दया, चांगुलपणा, प्रामाणिकपणा, सौम्यता आणि आत्मसंयम (गलतीकरांस पत्र 5:22-23). अध्यात्म म्हणजे सर्व काही देवासारखे बनण्यासारखे आहे, जो आत्मा आहे (योहान:4:24) आणि आपले चारित्र्य त्याच्या प्रतिरुपाचे बनवणे (रोमकरांस पत्र 12:1-2).

धर्म आणि अध्यात्मामध्ये जे साम्य आहे ते म्हणजे ते दोन्हीही देवाशी नातेसंबंध जोडण्याच्या खोट्या पद्धत असू शकतात. देवाशी वास्तविक संबंध ठेवण्यासाठी धर्मात विधींचा निर्दयपणे पालन करण्याचा पर्याय असतो. अध्यात्मात देवासोबतच्या खऱ्या नात्यासाठी आत्मिक जगाशी संबंध जोडला जाऊ शकतो. दोन्हीही देवासाठी खोटे मार्ग असू शकतात आणि अनेकदा असतात. त्याच वेळी, धर्म हा या अर्थाने मोलाचा ठरू शकतो की तो एक देव आहे आणि आपण त्याला अनुकूल आहोत या वस्तुस्थितीकडे हे दर्शवते. धर्माचे एकमात्र खरे मूल्य म्हणजे हे दर्शविण्याची क्षमता की आपण कमी पडलो आहोत आणि आपल्याला तारणहारची गरज आहे. अध्यात्म हे मौल्यवान असू शकते कारण हे दर्शवते की भौतिक जग सर्व काही नाही. मनुष्य केवळ भौतिक नसतात तर त्यांना आत्मा देखील असतो. आपल्याभोवती एक आध्यात्मिक जग आहे ज्याबद्दल आपण जागरूक असले पाहिजे. अध्यात्माचे खरे मूल्य म्हणजे आपण या भौतिक जगाच्या पलीकडे पण काहीतरी आहे आणि आपल्याला त्याच्याशी जोडले जाणे आवश्यक आहे.

येशू ख्रिस्त हा धर्म आणि अध्यात्म या दोन्ही गोष्टींची पूर्णता आहे. ज्याला आपण उत्तरदायी आहोत आणि ज्याचाकडे खरा धर्म सूचित करतो तो येशू आहे. ज्याच्याशी आपण जोडले गेले पाहिजे आणि ज्याच्याकडे खरा अध्यात्म इशारा करतो तो येशू आहे.